De waarde van beschadigd of gerestaureerd antiek aardewerk daalt aanzienlijk als keramieken objecten niet helemaal gaaf zijn. Dat weten de meeste verzamelaars van antiek plateel. Maar het niet altijd makkelijk om te zien of een vaas is gerestaureerd of helemaal gaaf is.
Antiek aardewerk is ouder dan 100 jaar en heeft dus al heel wat jaren in kasten en op planken gestaan. Een antieke vaas die helemaal 100% gaaf is, is dus iets heel bijzonders. Zulke objecten zullen ook veel meer geld opbrengen bij de verkoop in vergelijking met objecten die niet helemaal gaaf zijn. De meeste verzamelaars vinden een klein chipje of een haarlijntje aan hals of voet niet hinderlijk. Immers geven zulke kleine gebreken goed de leeftijd van de antieke objecten weer.
Zo werkt het restaureren van plateel
Als er sprake is van flinke barsten, grote chips of als er scherven zijn of missen, dan is het raadzaam om objecten te laten restaureren. Dat geldt zeker voor ‘zwakke delen’ zoals oren, tuitjes, halzen en randen. In een gerenommeerd restauratieatelier (zie lijst hieronder) kunnen antieke aardewerken of porseleinen objecten weer helemaal in hun originele glorie worden hersteld. De restaurator kan scherven vastlijmen en barsten of ontbrekende delen zoals chips of scherven opvullen. Bij plateel wordt het opgevulde deel beschilderd in de kleuren van de ondergrond en daarna wordt het object voorzien van een lak, die sterk lijkt op de glans van plateel, en speciaal voor restauratiedoeleinden is ontwikkeld.
Controleer schade met UV-licht
Als je antiek plateel koopt en zeker wilt weten of objecten gaaf of gerestaureerd zijn, dan is het zaak om objecten goed te onderzoeken. Met een goede lamp en een vergrootglas kun je al snel zien of hals, voet, oren en randen gaaf zijn. Controleer bijvoorbeeld of het patroon van craquelé goed doorloopt en of je geen kleur- of structuurverschillen ziet. Let ook op de glans van het glazuur, als die op delen afwijkt, kan er sprake zijn van een restauratie. Door gebruik te maken van ultraviolet licht (met een UV-lamp) kun je soms zien dat delen verf ‘oplichten’. Dat is een teken dat er restauraties aanwezig zijn.
Controleer schade met een scherp naald
Hele moderne lakken, die sinds een paar jaar worden gebruikt in de restauratieateliers, zullen niet snel meer oplichten onder UV-licht. Daarom zijn ze zo goed als onzichtbaar. Maar deze lakken zijn wel zachter dan het hoogglans glazuur dat uit de ovens van de plateelfabrieken kwam. Met een scherpe naald kun je heel voorzichtig (let op: maak geen krassen!) op aardewerken voorwerpen tikken. Is het oppervlakte niet gerestaureerd, dan klinkt de tik heel scherp en ketst de naald van het oppervlak. Bij wel gerestaureerde delen, klinkt de tik doffer en zal de punt van de naald blijven steken in de, door de restaurator aangebrachte lak.
Vraag naar schade bij aankoop van antiek aardewerk en porselein
Het is voor verzamelaars ontzettend belangrijk om te weten of antiek plateel gaaf is of niet. Maar het is heel erg moeilijk om dat met zekerheid te zeggen van een vaas of bord, waarvan je de herkomst niet goed kent. Als je plateel wilt kopen dan is het raadzaam om altijd goed te vragen naar de conditie van stukken. Dat kun je doen door bij veilingen naar conditie-rapporten te vragen. De meeste veilinghuizen zullen de stukken waarin je geïnteresseerd bent dan goed nakijken en fotograferen. Koop je plateel online, via Catawiki, kijk dan goed naar de recensies van de verkoper. Zeker als er niet bij vermeld staat of er schade aanwezig is of niet, moet je altijd een slag om de arm houden. Bij platforms als Marktplaats en E-bay, kun je makkelijk in contact treden met de verkoper en vragen naar de conditie van het antieke object. Het advies is om dit altijd met klem te vragen.
Meld schade bij de verkoop van plateel
Wil je plateel verkopen, dan is het raadzaam om heel transparant te zijn over het feit of objecten gaaf zijn of niet. Het is namelijk aan de koper om daar een oordeel over te vellen: is de schade acceptabel of niet? Je hebt verzamelaars die alleen plateel willen kopen, als objecten helemaal gaaf zijn. Je hebt ook verzamelaars die een chipje of een haarlijntje acceptabel vinden. En je hebt ook verzamelaars die zelf bereid zijn om schade te laten herstellen. Of die het niet erg vinden als plateel is gerestaureerd. Maar die beslissing ligt bij de koper. Zorg dus dat je altijd transparant bent over de conditie van antiek aardewerk of porselein om teleurstelling of conflict te voorkomen.
Inde online winkel van Art Nouveau Plateel is de conditie van objecten altijd goed beschreven, ook als er restauraties zijn geweest. Eventueel aanwezige schade wordt zo goed mogelijk gefotografeerd.
Wat te doen als plateel beschadigd raakt
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Als je een vaas laat vallen, of stoot tegen een hard object en er vallen scherfjes of chipjes af, of er sneuvelt een oor, tuit of hals, zorg dan dat je alle originele losse onderdeeltjes zorgvuldig bewaard. Ga niet zelf aan de haal met plakband, lijm en verf. Maar neem contact op met een gerenommeerde restaurator.
De kosten van zo’n restauratie kunnen soms mee- en soms tegen vallen. Het is dus ook belangrijk om de waarde van de vaas vast te stellen (financieel of emotioneel). Het bedrag voor een restauratie moet altijd in een goede verhouding staan tot de waarde van een antiek object. Als een vaas 750 euro waar is, is de restauratie van een chip aan de voet (Tussen de 60-85 euro) dus een goed idee. Maar als het object zelf maar 75 euro waard is, dan heeft restaureren geen zin!
Lijst met restauratie ateliers in Nederland
Hanne Friederichs, Roden
Studio De Koppele
Marijke Top, Koog aan de Zaan
Atelier ’t Schervengericht
Margot van Os, Hilversum
https://www.margotvanos.nl/
Sabine Westerhuis, Amsterdam
https://westerhuis-restauratie.nl/
Noor Camstra, Lochem
http://www.keramiek-restauratie.nl/
Daniela Stojković, Amsterdam
https://www.hetblauwepaard.nl
Maud Schermer, Utrecht
https://www.schermerrestauratie.nl/
Petra Bochove, Den Haag
https://www.petrabochove.nl
Speciale dank aan Marijke Top voor het gebruik van de afbeelding hierboven. Check haar site om het resultaat te zien van de restauratie.
