Heb je zelf een antieke, aardewerken vaas van Nederlandse makelij? Plateel wordt over de hele wereld verzameld. Als je benieuwd bent wat jouw vaas waard is, lees dan verder, ook als je advies wilt over hoe je jouw plateel het best kunt verkopen.
Wat is plateel?
Plateel is beschilderd en geglazuurd sieraardewerk van Nederlandse makelij. Plateel is gemaakt van poreus aardewerk, gevormd in mallen, beschilderd in verschillende kleuren en voorzien van een laag mat of glanzend glazuur. Plateel wordt ook wel faience, keramiek of Nederlands majolica genoemd. Het woord plateel komt van het Oud-Franse woord platel, dat platte schotel of schaal betekende. Vanaf de zeventiende eeuw wordt het woord plateel gebruikt voor beschilderde aardewerk uit Gouda (Gouds Plateel), Den Haag (Rozenburg) en andere steden.
Hoe bepaal je de waarde van plateel?
De prijzen van plateel liggen heel ver uit elkaar. Je zou kunnen zeggen dat plateel tussen de €10,- en de €10.000,- kost. Het bepalen van de waarde is afhankelijk van verschillende factoren, zoals schade, leeftijd, grootte, de afbeeldingen en wie het plateel heeft gemaakt en beschilderd. Er zijn 7 belangrijke factoren die de waarde van plateel bepalen.
1: Schade aan plateel
Plateel is kwetsbaar en soms ook heel oud. Als een vaas, schaal of kan is beschadigd, dan daalt de waarde aanzienlijk. Soms wel tot de helft van de prijs, in vergelijking met objecten in goede conditie. Is de schade heel subtiel, zoals een stukje glazuur dat mist, een haarscheurtje, of een hele subtiele beschadiging aan een hals of een voet (kortom: schade dat niet goed zichtbaar is of makkelijk is te restaureren), dan is het waardeverlies minder. Lees meer over de manier waarop je restauraties aan antieke aardewerk herkent.
2: De leeftijd van plateel
Nederlands plateel wordt al heel erg lang gemaakt en wordt nog steeds gemaakt door ambachtslieden. In de regel geldt: hoe ouder het aardewerk, hoe hoger de prijs. Veel plateel is op de bodem voorzien van merktekens. Je ziet de naam van de fabriek, de naam van de schilder en vaak ook een jaarteken. Aan de hand van deze tekens kun je zien hoe oud het plateel is. Plateel uit de negentiende eeuw (tussen 1880 en 1899) is meer waard dan plateel uit de twintigste eeuw (van 1900-1965). Veel Nederlandse plateelfabrieken zijn hun productie begonnen in de late negentiende eeuw.
Deze vroege productieperiode kenmerkt zich door productie – in kleine schaal – door meesterschilders. Objecten zijn vaak uniek en daarmee zeldzaam. Na 1910 zie je de industrialisatie in Nederland groeien en daarmee wordt ook de productie van plateel steeds efficiënter. Niet langer het handwerk van de artiesten, maar lopende band werk door laag geschoolde (vaak vrouwelijke) medewerkers, die gebruik maken van sjablonen. Je ziet daarmee de productie enorm toenemen en ook worden objecten in bulk geproduceerd. Plateel wordt daarmee ook betaalbaar voor grotere groepen gebruikers.
Meer weten over de leeftijd van plateel. Lees dan het artikel over het dateren van plateel van Zuid-Holland, Gouda en over de jaartekens van Rozenburg plateel uit Den Haag.
3: De maker: plateelfabrieken
Het is belangrijk om te weten waar plateel is gemaakt. Heel veel plateel komt uit Gouda, bijvoorbeeld van van Plateelbakkerij Zuid-Holland. Deze fabriek heeft lang bestaan (van 1898 tot 1965) en er is veel plateel geproduceerd. Ook Goedewaage uit Gouda heeft lang bestaan, van 1922 tot 1982. Tot slot heb je Aardewerkfabriek Regina dat tussen 1898 en 1979 veel plateel produceerde. Gouds plateel is door de lange productieperiode veel minder zeldzaam dan plateel uit andere steden. Plateel van Rozenburg (1883 – 1914) is kostbaar, vanwege het feit dat de fabriek maar kort heeft bestaan. Rozenburg plateel is zeldzaam, heeft internationaal een hele goede naam en is daarom zeer gewild op de markt. Datzelfde geldt voor plateel van de Firma Weduwe Brantjes uit Purmerend (1895 -1904), plateel van Holland/Mijnlieff uit Utrecht (1896-1913) en plateel van De Distel uit Amsterdam (1895-1922).
4: De Kunstenaars: plateelschilders
Je zou kunnen stellen dat plateelmakers in twee categorieën vallen: schilders en kunstenaars. De kunstenaars waren diegene die de vorm van de objecten, net als de decors op plateel ontwierpen en soms ook zelf met de hand beschilderden. Hun vazen zijn vaak unica’s en daardoor zeer zeldzaam. Bekende namen zijn Theodoor Colenbrander, Henri Breetveld, Samuel Schellink, Chris van der Hoef, W.P. Hartgring, J. H. Hartgring, J.W. van Rossum, J.W. van Schaick, Leendert Muller of Jan Schonk.
Heel veel plateel is door schilders door middel van sjablonen op plateel geschilderd. Hierdoor is het vakmanschap een stuk minder en bovendien bestaan er op die manier veel vergelijkbare objecten. Hoe meer er van zulke vergelijkbaar objecten op de markt zijn, hoe lager de prijs.
5: Omvang van het plateel
Heel kort door de bocht geldt de regel: hoe groter een object, hoe meer waard het is.
6: Afbeeldingen op het plateel
Je zou kunnen stellen dat draken, vissen, vogels en insecten op het plateel meer waard zijn dan bloemen of abstracte motieven (met uitzondering van he werk van Theodoor Colenbrander).
7: Ontwikkelingen in de markt
De waarde van plateel gaat op en neer en prijzen op veilingen veranderen met de tijd. Je kunt stellen dat plateel zo’n 20 tot 25 jaar geleden veel meer waard was dan nu. Dat is een kwestie van vraag en aanbod. Hoe meer mensen plateel verzamelen, hoe meer objecten gewild zijn en hoe sterker prijzen stijgen. Je ziet nu dat heel veel plateel op online verkoopplatforms zoals E-bay, Catawiki en Marktplaats wordt aangeboden. Veel verzamelaars stoppen ermee en jonge mensen hebben minder interesse in plateel dan vroeger. Omdat er heel veel wordt aangeboden, zijn prijzen ook echt aan het zakken. Ontwikkelingen in de markt zijn ook grillig. Als op een veiling veel mensen op eenzelfde vaas bieden, dan stijgt de prijs. Hebben maar weinig mensen belangstelling, dan kun je plateel soms wel eens onder de marktwaarde kopen. Mijn ervaring leert dat hele vergelijkbare objecten voor heel verschillende prijzen op (online)veilingen verkocht zijn. Het credo: ‘wat de gek er voor geeft’ is erg van toepassing op antiek.
Plateel van de hoogste waarde
In de markt heeft eierschaal porselein de hoogste waarde. Eierschaal porselein werd gemaakt tussen 1900 en 1914 door de Plateelbakkerij Rozenburg in Den Haag. De waarde van dit porselein ligt tussen de €1.000 en €10.000, afhankelijk van de factoren, zoals hierboven beschreven. Hieronder vergelijk ik vijf verschillende objecten. Drie daarvan werden in 2006 verkocht via Christies, twee in 2021 via Veilinghuis Botterweg in Amsterdam. Je ziet dat prijzen voor eierschaal porselein in een aantal jaar al flink zijn gedaald. Ook kun je stellen dat Rozenburg in het buitenland een hogere prijs krijgt, dan in Nederland. Verder hangt het natuurlijk ook aan wie de veilingmeester is, afhankelijk van de klanten die ze bedienen en de reputaties die ze hebben opgebouwd.
Rechts: een koffiepot van Rozenburg uit 1911, beschilderd door Sam Schellink. Verkocht voor €9.600. Midden: Rozenburg eierschaal porselein uit 1909. De vaas is 26 cm hoog en ook beschilderd door Samuel Schellink. Verkocht voor € 12.000. Links: Vaas in eierschaal porselein uit 1903, beschilderd door Roelof Sterken. Verkocht voor €14.400. Alle objecten werden verkocht via Christies in 2006.
Plateel van hoge waarde
Zeer geliefd is plateel uit de periode 1885-1915, de periode dat Art Nouveau de stijl van het plateel bepaalde. Sieraardewerk van fabrieken als Rozenburg Den Haag, Weduwe Brantjes uit Purmerend, Holland Utrecht ‘Mijnlieff’ of Distel uit Amsterdam zijn erg gewild. Zo ook het plateel uit de beginperiode van Plateelbakkerij Zuid-Holland uit Gouda heeft tegenwoordig een hoge waarde op de markt. Stukken variëren van €300 tot €3.000,-. In de beginperiode van productie werd het aardewerk vaak uit de vrije hand beschilderd door bekende kunstenaars en ontwerpers. Deze stukken zijn dus unica’s. Dat betekent dat er maar één exemplaar van is. Belangrijke kenmerken van dit aardewerk zijn de schitterende florale decors, met de zo kenmerkende Art Nouveau of Jugendstil kenmerken. Let ook op de hoge glans en de kwaliteit van de schilderingen.
Plateel met een lagere waarde
De Art Nouveau Periode was in West-Europa rond 1910 over z’n hoogtepunt heen. Toch is er door vooral de Goudse plateelfabrieken tot in de jaren dertig van de vorige eeuw plateel gefabriceerd met zwierige lijnen en bloemdecors, die zo kenmerkend zijn voor de Art Nouveau Stijl. Voor de waarde bepaling geldt: hoe jonger een stuk plateel, hoe lager de waarde. Art Nouveau plateel uit de jaren 20 en dertig heeft een lagere waarde dan Art Nouveau plateel uit van de periode rond en net na de eeuwwisseling (1895-1910). Hierbij moet je denken aan waardes van €100 tot €300.
Waar kun je plateel het beste verkopen?
Bij veilinghuizen
Plateel wordt over de hele wereld verkocht aan verzamelaars en liefhebbers. Vooral in Nederland, waar het aardewerk oorspronkelijk vandaan komt, is plateel vaak te zien op veilingen. De meeste veilinghuizen in Nederland organiseren met enige regelmaat antiekveilingen waar plateel een onderdeel uitmaakt van het aanbod. Je kunt plateel aanbieden bij een veiling. Dan stuur je foto’s en een omschrijving van je objecten in. Bij de meeste veilinghuizen kun je antiek via e-mail aanbieden en dan adviseert een medewerkers van het veilinghuis wat de waarde van het plateel is, en of het interessant genoeg is om te verkopen. Als plateel op de veiling terecht komt, dan krijg je als eigenaar na afloop van de veiling uitbetaald, minus de commissie van het veilinghuis (tussen de 20 en 30% van de verkoopprijs). In de meeste grote steden zijn verschillende veilinghuizen te vinden.
Online veilinghuizen
Wil je meer overhouden aan je plateel, dan kun je sieraardewerk verkopen via online veilingen, zoals catawiki, Ebay of Marktplaats. Hier zijn de commissies op verkoop lager of helemaal afwezig. Bij deze online platforms moet je je eerst inschrijven voordat je jouw plateel ter verkoop aanbiedt. Catawiki werkt meer als een veiling. Eerst beoordeelt een expert het object en dan wordt het voor een beperkte tijd (meestal 12 dagen) aangeboden. Wie nadat de tijd afloopt het hoogste bod heeft achtergelaten, koopt de vaas. Het geld wordt na de veiling overgemaakt aan de oorspronkelijke eigenaar, minus 9% commissie. Bij Ebay kun je de vaas ook langer de tijd geven om een kopen te vinden en kunnen gegadigden een bod doen, zoals bij Marktplaats.
Plateel verkopen via ArtNouveauPlateel.nl
Deze site is gespecialiseerd in het verkopen van plateel dat in Nederland is gemaakt tussen 1885 en 1915 (soms zelfs 1920). Wij zijn altijd op zoek naar nieuwe stukken voor de collectie. Heb jij plateel uit deze periode? En wil je deze verkopen? Dan helpen wij graag. Wij verkopen plateel in of verkopen plateel in consignatie. Dan blijf jij eigenaar, als de objecten bij ons in de winkel staan en overleggen we over de verkoopprijs. Lees meer over de mogelijkheden op de pagina: plateel verkopen.
